ประเพณีลอยกระทง
ลอยกระทงเสริมส่งประเพณี สู่วิถีธรรมชาติ
การลอยกระทง
เป็นนักขัตฤกษ์รื่นเริงอย่างหนึ่งของชาวไทย มีมาตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัย ดังปรากฏหลักฐานอยู่ในหนังสือตำรับท้าวศรีจุฬาลักษณ์ และได้กระทำต่อมาในสมัยกรุงศรีอยุธยาตลอดมาจนกระทั่งถึงปัจจุบัน เดิมเป็นพิธีหลวง เรียกว่า “พระราชพิธีจองเปรียง ลดชุด ลอยโคม ส่งน้ำ” ต่อมา เรียกว่า “ลอยพระประทีป” และเมื่อกลายเป็นพิธีราษฎร์ เรียกกันว่า “ลอยกระทง”
ล
อ
ย
ก
ระ
ท
ง
ลัทธิพราหมณ์เชื่อว่า ลอยกระทงเพื่อบูชาแม่คงคาอันเป็นแม่น้ำศักดิ์สิทธิ์ของอินเดีย ประการหนึ่ง และเพื่อบูชาพระผู้เป็นเจ้า คือ พระนารายณ์ซึ่งบรรทมสินธุ์อยู่กลางเกษียรสมุทร อีกประการหนึ่ง
ทางศาสนาพุทธ เชื่อว่าลอยกระทงเพื่อบูชารอยพระพุทธบาทที่ทรงประทับไว้ ณ หาดทรายริมฝั่งแม่น้ำนัมมทานที (ปัจจุบันเรียกว่า แม่น้ำเนรพุททา) อยู่ในประเทศอินเดีย บ้างก็เชื่อว่าเพื่อบูชาพระบรมสารีริกธาตุที่บรรจุไว้ในพระจุฬามณีพระเจดีย์บนสวรรค์ บางท่านเชื่อว่า เพื่อขอบคุณพระแม่คงคาที่เราได้อาศัยน้ำกิน น้ำใช้และขอขมาต่อท่านที่่ได้ทิ้งสิ่งปฏิกูลลงไปในน้ำ
นอกจากนี้ "พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ 9 ยังเสด็จไปถวายดอกไม้เพลิงบูชาพระรัตนตรัยทุกพระอารามหลวง และทรงทอดผ้าบังสุกุลจีวร ทรงอุทิศถวายพระภิกษุสงฆ์อันถึงปรารถนานั้นด้วย แล้วทรงทอดพระเนตร ทรงฟังประชาชนชายหญิงร้องรำเล่นนักขัตฤกษ์เป็นการมหรสพต่าง ๆ สำราญราชหฤทัย"
ปัจจุบันประเพณีลอยกระทง ไม่มีพิธีการทางศาสนาเข้ามาเกี่ยวข้อง แต่จะเป็นเทศกาลเพื่อความสนุกสนานรื่นเริงของประชาชนเนื่องในวันเพ็ฯเดือน 12 ซึ่งมีน้ำเจิ่งนอง และเป็นคืนที่มีพระจันทร์เต็มดวง มีบรรยากาศที่ชวนรื่นรมย์ ชาวไทยทั่วประเทศรวมทั้งชาวไทยภาคใต้นิยมทำกระทงเป็นรูปต่าง ๆ ประดับประดาสวยงาม พรั่งพร้อมไปด้วยเครื่องสักการบูชาต่าง ๆ มีธูปเทียน ดอกไม้ เป็นต้น บางคนอาจจะนำข้าวสาร พริก หอม กระเทียม กะปิ เกลือ เงินเหรียญและตัดเล็บ ตัดผม ใส่ลงไปในกระทงถือเป็นการลอยเคราะห์ไปด้ว
กิจกรรมประเพณีวันลอยกระทง เป็นโครงการที่จัดขึ้นด้วยการบูรณาการร่วมกันระหว่างอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์ ส่วนกิจการนักศึกษา องค์การบริหารองค์การนักศึกษา และหน่วยงานอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง ซึ่งเป็นโครงการที่กระทำต่อเนื่องเป็นประจำทุกปี มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อเป็นการสืบสานวัฒนธรรมประเพณีอันดีงามให้อยู่คู่สังคมไทย เป็นการสร้างเครือข่ายความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัย หน่วยงาน และองค์กรต่าง ๆ ในการส่งเสริมให้เกิดการมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และสืบสานประเพณีวัฒนธรรมของไทยให้คงอยู่กับอนุชนรุ่นหลัง ตลอดจนเป็นการดำเนินการตามนโยบายมหาวิทยาลัยในการขับเคลื่อนโครงการมหาวิทยาลัยสีเขียว โดยการส่งเสริมและรณรงค์ให้ทุกคนมีส่วนร่วมในการดูแลรักษาสิ่งแวดล้อมโดยใช้กระทงที่ผลิตจากวัสดุธรรมชาติหรือวัสดุที่สามารถย่อยสลายได้ เป็นเป้าหมายหลักสำคัญของการจัดกิจกรรม